Artefacten, historisch-geografisch relicten en varia
Verspreid over de boomgaard zijn de lage muurtjes van een drietal kassen nog aanwezig evenals de wanden van twee ronde waterputten. Er zijn geen (zichtbare) sporen meer aanwezig van het (verplaatsbare?) warenhuis [afb.27, de rode lijn boven de stok van de letter “k” van “Oosterleek”.] [Zie ook Bijlage 9.]
In het voorjaar van 2013 werden een betonpoer en een stuk lorriespoor [of een spant van een van de kassen [?]] ontdekt bij de slootovergang van perceel 476 naar perceel 149 [Zie afb.4.a voor de ligging van dat perceel en afb.78 voor de betonpoer.]
De poortpalen
Bij de aanleg van een stenenrand van terschellinkjes langs de border achter de schuur werden twee betonnen palen blootgelegd die vlak onder het oppervlak waren ingegraven. Ze gaven de indruk dat het hier ging om poortpalen.
Op de beeldbank van het West-Fries Archief werd een foto [afb.80] aangetroffen uit ca.1925 waarop de palen met hun karakteristieke koppen herkend werden en op de foto de poort markeerden die toegang gaf tot de voortuin. Het lorriespoor eindigde bij deze poort. [Zie daarvoor Bijlage 9]
De scheisloot aan de noordzijde van de boomgaard
Er bevindt zich op een van de perceelgrenzen een interessant historisch-geografisch relict. Het betreft een gedeelte scheisloot [zie de gele lijn op de plattegrond van Bijlage 9] dat een restant is van een achttiende–eeuwse watergang in de Oosterleekse bebouwing.
Wanneer je de kadasterkaart van 1824 [afb.81] bekijkt, dan zie je dat er aan de noordzijde van het bebouwingslint van Oosterleek een watergang lag, die er tegenwoordig nog ligt.
Aan de zuidzijde van de weg lagen kleine percelen met een op elkaar aan de zuidzijde aansluitende begrenzing. Op één plaats is een knik in deze sloot te zien die voor het overige een doorlopende lijn.[Zie afb.81.] Die sloot was vootheen een bermsloot [Zie paragraaf 9.].
De hier beschreven situatie is goed herkenbaar op de kaart van het Dijkgraafschap van Drechterland [1783] [afb.83]. Door pennekrapjes aan weerszijden is de dorpsweg aangegeven als een brede dijk of kade. De watergang aan de zuidzijde ligt tussen de weg en de gebouwen. Drie van die gebouwen staan ervoor. Een daarvan was, gelet op de locatie, het kerkje.
De scheisloten achter de tegenwoordige woningen met de huisnummers 23, 25 en 27 enerzijds en achter de tuin van de huisnummers 1 en 3 anderzijds zijn dus de laatste restanten van die waterloop die vroeger liep van het huidige huisnr. 1 bij de dijk tot nr. 43. Vanaf dat huis bestaat de sloot richting Wijdenes nog steeds. Deze sloot diende om het water van de weg en aanliggende (boeren)woningen af te voeren naar de dijkgracht. De gemeente verkocht in 1860 een aantal percelen langs de weg; vanaf toen zal de waterlozende functie overgenomen zijn door de noordoost-zuidwest lopende scheisloten die uitwaterden via de dijkgracht.
Groene, rode en houten elementen in de boomgaard
De paardenwei
In 1995 of ’96 verkocht Van Sliedregt een gedeelte van het voorheen met B 446 aangeduide perceel aan de belendende buurtgenoot [Zie afb.4.a en 4.b], die dit boomgaardgedeelte [ca.139 x 22 m] met behoud van een paar solitaire bomen als paardenwei inrichtte. In een brief, gedateerd 23 juli 1996, deelde het Kadaster Van Sliedregt mee dat na meting van het verkochte perceel de kadastrale gegevens van zijn bezit aan grond waren bijgewerkt. Als oppervlakte-maat werd opgegeven: 2 ha 98 a 15 ca.
De dijksloot
Het is niet bekend met hoeveel vierkante meters de oppervlakte van de boomgaard is verminderd bij het rechttrekken van de dijksloot tijdens de werkzaamheden aan de dijk in de jaren 2010-2013. In september 2016 hebben het Hoogheemraadschap van het Noorderkwartier en het Kadaster gemeld dat binnenkort de perceelsgrens tussen de boomgaard en de dijksloot vastgesteld wordt. In juli 2017 was dit nog niet aan de eigenaar gemeld.
De fruitsoorten en –rassen in 2011-2013
In 2011 stonden in de boomgaard 843 hoogstam- en halfstambomen in leeftijd variërend van ca. 10 tot 90 jaar oud. De meeste bomen hebben naar schatting een leeftijd van 60 jaar.
In een eerste poging om te achterhalen welke fruitsoorten en –rassen aanwezig waren werd gebruik gemaakt van aanwezige informatie.
In de door Van Sliedregt nagelaten documenten bevonden zich twee boekwerkjes met informatie over fruit. Deze zijn waarschijnlijk reeds door de familie Roos nagelaten. Het ene is de bestelcatalogus Rozen en vruchtbomen 1956/57 van fa. De Wilde te Bussum. Het andere is een brochure getiteld “Eet Neerlands fruit, dag in dag uit; 1928-1953. Jubileum uitgave van de bond van Kleinhandelaren in Aardappelen, groente en fruit in Nederland, 1953”.
Uit de daarin op enigerlei wijze aangestipte soorten werd de volgende lijst samengesteld. Het assortiment bestaat voornamelijk uit rassen die rond het midden van de vorige eeuw economisch aantrekkelijk waren.
Appels:
Brabantse Bellefleur,
Bramley’s Seedling,
Carolina Red June/Wilson’s Red June,
Cox’s Pomona,
Goud Reinette,
Gravensteiner,
Groninger Kroon,
Ingrid Marie,
James Grieve,
Jonathan,
Lombart’s Calville,
Notarisappel,
Perzikrode Zomerappel,
Present van Engeland,
Schellinkhouter,
Sterappel,
Transparant de croncels,
Yellow Transparent,
Zigeunerin,
Zoete Bloemée,
Zoete Ermgaard,
Zoete Kroon.
Peren:
Beurré Hardy,
Brederode,
Bonne Louise d’Avranches,
Clapp’s Favourite,
Conférence,
Duchess Williams,
Légipont/Fondante de Charneux,
Doyenné du Comice,
Gieser Wildeman,
Juttepeer,
Noordhollandse Suikerpeer,
Winterrietpeer,
Kruidenierspeer,
Franse Wijnpeer,
St. Rémy,
Triomphe de Vienne.
Pruimen:
Belle de Louvain,
Czar,
Dubbele Boerenwitte,
Reine Victoria,
Vroege Blauwe Wijnpruim.
Compartimenten in de boomgaard
In de boomgaard zijn in de jaren ’30 tot ’50 van de vorige eeuw successievelijk compartimenten gevormd door de aanplant met rassen die op dat moment goed in de markt lagen. Zo bevindt zich aan de zuidoostzijde van perceel 485 een partij peren van het ras Conférence; ten zuiden van de huidige moestuin staan tot aan de dijk rode Jonathans, die steeds minder vruchten dragen en op het meest zuidelijke gedeelte van 446 een partij peren.
Naast zijn werkzaamheden als directeur van de Christelijke Academie voor Beeldende Kunsten te Kampen en als docent aan de Gerrit Rietveld Acadenie in de jaren 1978-1985, en als architect en ontwerper van rotanmeubelen heeft Van Sliedregt vermoedelijk ook – op kleine schaal – in fruit gehandeld. Veel van de veilingkisten in de nagelaten boedel, nog met de opdruk “W. Roos en Zonen” met daarboven in markerstift “Van Sliedregt”, bleken in 2011 vermolmd te zijn. Maar zeker is dat hij onderhoud pleegde aan de boomgaard, wat hij onder andere deed door jonge bomen te poten op plaatsen waar oude uitvielen.
In het archief van Oosterleek 21 bevindt zich een brief van ir. P. de Sonnaville uit Winssen, d.d. 25-8-1971, waarin deze reageert op een schrijven van Van Sliedregt. De Sonnaville is bereid Van Sliedregt de gevraagde 20 bomen Karmozijn [de Sonnaville] te leveren waarvan hij meedeelt dat deze exemplaren op tussenstam Golden Delicious en M IX onderstam staan. Uit deze brief blijkt dat Van Sliedregt ook om exemplaren van een aantal andere rassen had gevraagd, zoals Groninger Kroon.
Verder wijst De Sonnaville op de kwaliteit van een paar rassen, die hij kon leveren, zoals de “Oranje” [“lijkt op een prachtige grote Cox’s; nog niet in de handel”], een soort winterrietpeer en Septerappels [een kruising van Golden Delicous en Jonathan]. Maar in het nagelaten archief zijn geen documenten aanwezig waaruit blijkt dat Van Sliedregt tot aanschaf van een van de genoemde soorten is overgegaan.
De ontwikkelingen sinds voorjaar 2012
Sinds 2012: Inhaalslag in het beheer en onderhoud: maaien, snoeien, bestrijden van reuzenberenklauw en rooien van dood hout
2012 aanleg moestuin;
oktober 2013: het ras van ongeveer 600 appel-, pere- en pruimebomen werd door pomologen vastgesteld; het ging om in totaal 44 appel-, 24 pere- en 13 pruimerassen.
2013-2014: Overkappingen geplaatst voor opslag van te drogen kachelhout; loopren voo de kippen an het ras `Noordhollandse Blauween
2014: aanschaf van Hongaarse wolvarkens [destijds bedoeld ter bestrijding van reuzenberenklauw]; aanschaf klepelmaaier en cirkelmaaier;
2015: aanschaf van frees, ploeg; en zitmaaier.
2015-2016: beide schuren gerestaureerd; begonnen met labelen van de bomen;
2016: 80 jonge bomen en struiken gepoot;
2016: een scheisloot gebaggerd en een met bomen en takken gedichte binnensloot opengetrokken; de meidoornhaag geplant op het meest oostelijke perceel en op de grens van het bomenpark en de rest van de boomgaard; 2500 bollen van krokussen, narcissen hyacinten en tulpen geplant
2017: 100 jonge bomen en struiken gepoot; pad langs de dijksloot aangelegd; twee loopbruggen aangebracht.
2018 tot 2023: Jonge bomen en struiken geplant en voorzien van een naamlabel met sinds 2017 vermelding van het jaartal