Bronnen en Bijlagen

Archieven

West-Fries Archief:
 Oud-rechterlijke en Weeskamer Archieven. Gewone rechtspraak, Wijdenes en Oosterleek, Toegang 0003,
 Schepenrol 1713-1804 inv.nr. 4796;
 Transporten en hypotheken,
– 1615-1648 inv.nr. 4799;
– 1677-1704 inv.nr .4800;
– 1704-1733 inv.nr 4801
– 1741-1801 inv.nr.4802;
– 1801-1811 inv.nr. 4803.
 Oud-notariële Archief van vóór 1843.
 Notarissen na 1843.
 Doop-, Trouw- en Begraafboeken Wijdenes Oosterleek [via microfiches].
 Burgerlijke Stand Wijdenes en Oosterleek [via microfiches en site Wiewaswie].
 Inventaris van de bevolkingsadministraties van de gemeenten in het werkgebied van het Westfries Archief door Piet Boon, Jan de Bruin en Yolande Hentenaar.
– Inv.nr. 1. Het register van Wijdenes en Oosterleek [werd bijgehouden tot 1837];
– Inv.nr. 2. Opgemaakt 1821, bijgehouden tot en met 1837;
– Inv.nr. 4. 1850-1860;
– Inv.nr. 5. 1861-1900, met voorin ‘Wijdenes’ en achterin ‘Oosterleek’;
– Inv.nr. 6. 1900-1918;
– Inv.nr. 7. Gezinskaarten’, 1918-1938.
 Kadastrale Kaart en Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel van Wijdenes en Oosterleek. Minuutplan 1811-1832. Sectie B-blad 02.
 Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel van Venhuizen-Hem Sectie D [Bezuidenkadijk] blad 1.
 Bootsgezellenbeurs van Hem. Registers van Inkomsten en Uitgaven deel 2 [1772-1830] Toegang 0499.
 Gereformeerde huwelijken 1746-1794 in DTB-boek Wijdenes-Oosterleek.
 Gemeente Wijdenes. Raadsbesluit, staat en concordans betreffende de wijziging van de huisnummering in de gemeente. Toegang 1223 inv.nr. 1394. West-Fries Archief.
 Bouwvergunningen Wijdenes –Oosterleek Toegang 1223_BD:
 324 Vernieuwen Woonhuis, 17-02-1942; aanvrager: Roos, W.Pz. Oosterleek 6; kadastraal B 485;
 350 Veranderen van boerderij tot woning, tevens plaatsen van een garage [revisietekeningen], 13-11-1969; aanvrager: Sliedregt D. van. Architect: Sliedregt D. van. D 86 /Oosterleek 21; kadastraal B 483.
 809 Bouw druivenkas, 1926, november; aanvrager: Wouter Roos. Architect: Jb Smak. Oosterleek/Oosterleek; kadastraal B 476.
– Bouwvergunningen Wijdenes –Oosterleek Toegang 1223:
 829 Bouw broeikas (‘Warenhuis’), 1928 april; aanvrager: Wouter Roos. Architect: Jb Smak. Oosterleek/Oosterleek; kadastraal B 476. – Bouwvergunningen Venhuizen Toegang 1936_BD:
 3976 Oprichten schuurtje en terrreinafscheiding [28-7-1975];
 3977 Veranderen architectenbureau/atelier/studeerkamer [07-09-1976];
 3978 Oprichten afdak [10-05-1988].
– Cor de Bakker, Collectie betreffende het veilingwezen in Noord-Holland. Toegang 0380; daarin: foto van handkar vóór veilinggebouw. – Beeldbank: foto’s 08141, 29696 en 29707.jpg.

Noord-Hollands Archief:
 Vrede-en politiegerechten in de arrondissementen Alkmaar, Amsterdam, Haarlem en Hoorn, Toegang 0039.
 Archieven van de Hypotheekbewaarders in de kantoren Alkmaar, Amsterdam, Haarlem en Hoorn 1811-1838, Toegang 83.1.
 Kadaster en hypotheekkantoren in Noord-Holland (KADOR Noord-Holland). Toegang 83.2 [1832-1980] Hypotheekkantoor Hoorn.
 Memories van Successie (successiebelasting) in Noord-Holland 1818-1902, Toegang 178.
 Cohier [Quohier] der verpondingen, van alle de huysen en andere gebouwen, […] geformeert bij Mr. Gerard van Hoolwerf schout, Dirk Heuvel schepen, Paulus Tulp secretaris. www.vpnd.nl/bronnen/nh/oosterleek/oosterleek_verp_1733.pdf
 Topogr. tekening van Oosterleek: pen en penseeel in grijs; C Pronk del. ad viv. 1729; middenonder “Leek”; fotonr. 4260. Prenten en tekeningen Provinciale Atlas.

Nationaal Archief:
 Tellijsten telling Grondgebruik 1930, Nationaal Archief, Archief Directie v.d Landbouw, afd Economische Aangelegenheden. Toegang 2.11.08.02, inv nr. 168, daarin nr. 89 Wijdenes. Samenstellers: Katja Bossaers, Jan Peereboom, e.a.

Rijksdienst Kunsthistorische Documentatie:
 Tollenaar, A. en R. van Bragt. 2009-2010. Inventaris van het archief van Dirk van Sliedregt, 1920-2010; interieurarchitect. Den Haag: RKD. Archiefnummer 0700, inv. nr. 13. Daarin o.a.
 Bestaande toestand, schuur Oosterleek 21 Sectie B D 86, sept. 1969. Opmeting Huis te Oosterleek door [11 leerlingen van de Gerrit Rietveld Academie] o.l.v. P. de Hoog. [Zie voor de opmetingstekeningen Bijlage 10.]
 Ontwerp achterhuis. Werk nr. 80, tekening 1 (122×87) d.d. 15-3-’76 [vervallen].

Literatuur:

Algemeen Handelsblad 1907.
– Bakker, C. de. 1987. Honderd jaar draait veilingklok in de Westfriese tuinbouw. West-Friesland Oud & Nieuw 54, 19-32.
– Bakker, C. de. 1991. Vereeniging voor fruitvervoer per spoor van 1914-1936 actief in Schellinkhout. West-Friesland Oud en Nieuw 58, 114-124.
– Beekman, A.A. 1932. ‪Nederland als polderland‬: ‪beschrijving van den eigenaardigen toestand der belangrijkste helft van ons land, tevens bevattende de topografie van dat gedeelte met de voornaamste bijzonderheden, toegelicht door kaarten en teekeningen.‬ Derde druk. Zutphen : Thieme. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
– Boon, P. 1986. Tussen hondenhemel en Munnickay; schetsen uit de geschiedenis van Hem, Oosterleek, Schellinkhout, Venhuizen en Wijdenes. Andijk : Korpershoek Boekwijzer B.V.
– Boon, P. 1996. Bouwers van de zee; zeevarenden van het Westfriese platteland, ca. 1680-1720. Den Haag : Stichting Hollandse Historische Reeks, deel XXVI.[proefschrift]
– Bouman, J. 1871. De volkstaal in Noordholland, inhoudende eene lijst van woorden, die in deze provincie meer of minder gebruikelijk zijn. Purmerend : Schuitemaker.
– Brandt Buys, L. 1974. De landelijke bouwkunst in Hollands Noorderkwartier. Arnhem : Stichting Historisch Boerderij-onderzoek.
– Brouwer, D. 1932. Slechte tijden voor West-Friesland. West-Friesland’s Oud en Nieuw, nr. 6, 142-144.
– Bruin, J. de, D. Aten. 2004. Een gemene Dijk? verwikkelingen rond de dijkzorg in West-Friesland; de watersnood 1675-1676. 21e Uitgave van de vrienden van de Hondsbossche kring voor Noord-Hollandse waterstaatsgeschiedenis (2004).
– Carbasius, C. [1804]. Advis […] aan het Gedeputeerd Bestuur van Holland over den aanslag in het Quohier der verponding en verleende remissiën van dien op de landerijen gelegen binnen West-Friesche dijkagiën. [Hoorn] : s.n.
– Edelman, T. 1958. Oude ontginningen van de veengebieden in de Nederlandse kuststrook. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geschiedenis, jaargang 49, nr. 10/11, 239-245.
– Hameleers, M. 1987. West-Friesland in oude kaarten. [Haarlem] : Stichting Uitgeverij Noord-Holland.
– Heide. G. van der. 1965. Van landijs tot polderland. Amsterdam : Strengholt.
– Hoogland, M. & Groot N. [2011]. De agrarische geschiedenis van Oostelijk West-Friesland 1880-1930 deel 3 Tuinbouw en zaadteelt. [Hoorn] : Westfries Genootschap. West-Friese Historische reeks.
In de bodem van Noord-Holland; geologie en archeologie. [1994] Onder red. van M. Rappol en C. M. Soonius. Amsterdam: Linguae Terrae.
– Kwaad, F.J.P.M. 1961. Het ontstaan van West-Friesland. Westfriesland’s Oud en Nieuw, nr. 28. Uitgave van Historisch Genootschap West-Friesland.
Nederlandsch placaat- en rechtskundig woordenboek : behelzende al het geen, door de hoog mog. heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, en de edele groot mog. heeren Staaten van Holland, Zeeland en West-Vriesland, zedert de vroegste tijden, over allerleije zaaken, bij placaaten, resolutien en ordonnantien vastgesteld is; alsmede de oude wetten, privilegien en costumen van deze landen en van derzelver onderhorige steden, dorpen en heerlijkheden. 1797. Amsterdam : J. Allart. Volume 5.
– Olst, E.L. van. 1991. Uilkema, een historisch boerderij-onderzoek. Boerderij-onderzoek in Nederland 1914-1934. Deel 1. Arnhem: Stichting Historisch Boerderij-onderzoek.
– Pannekeet, J. 1995. Het Westfries; inventarisatie van dialectkenmerken. Wormerveer : Stichting Uitgeverij Noord-Holland.
– Pons, L.J., M.F. van Oosten. 1974. De bodem van Noordholland : toelichting bij blad 5 van de bodemkaart van Nederland, schaal 1 : 200 000. Wageningen : Stiboka.
– Reh, W., Cl. Steenbergen, D. Aten. [2007] Zee van land; de droogmakerij als atlas van de Hollandse landschapsarchitectuur. Wormer : Stichting Uitgeverij Noord-Holland.
Resolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, genomen in haar Edele Groot Mog. Vergadering, op reçes gescheiden en na voorgaande beschrijving wederom bij den anderen zijnde, seedert den 15 January 1755 tot den 25 daar aan volgende, s.l., s.n., 355-368 en 690.
– Spruit.R, Ballot. R. e.a. 2009. De Westfriese Omringdijk; geschiedenis van een monument. [Onder redactie van A. Haytsma]. Hoorn : Unipers uitgevers.
– Tollenaar, A. en F. Huisman. 2013. Dirk van Sliedregt (1920-2010) meube[ontwerper. interieur architect, docent. Rotterdam: Bonas. Bibliografieën en oeuvrelijsten van Nederlandse Architecten en Stedbouwkundigen; onder red, van R. van Beekum. J.P. Baeten. e.a.
– Visser, K. 2012. Uit het archief… De veiling te Wijdenes. (Uit de Dorpskrant Wijdenes-Oosterleek – september 1991). Jaarboek Suyder Cogge 2012, 67-68.
– Voorhoeve, J., Ursy M. Lichtveld. 1980. Suriname: Spiegel der vaderlandse kooplieden. Den Haag : Martinus Nijhoff (2de herziene druk).

Bijlagen

Bijlage 1
Opeenvolgende eigenaren van de locatie O21 met de in akten vermelde totaaloppervlakte.

OPM. 1. Viermaal heeft in de twintigste eeuw in Oosterleek een hernummering van huizen plaatsgevonden. De eerst maal rond het einde van WO I: van het systeem zoals beschreven in bijlage 7 naar een doornummering vanuit Wijdenes [eventueel met de aanduiding “O” voor Oosterleek]. De tweede maal een nummerherschikking plus een wijziging in de wijkaanduiding van “O” naar “D” [aanduiding van de wijk]. De derde keer rond het einde van WO II [mogelijk bji de volksteIling vam 1947], de vierde keer op 1 december 1969 [bij gelegenheid van de gemeentelijke herindeling van 1970].
De wijk D begon destijds in Wijdenes en liep aan de zuidzijde van Oosterleek tot aan de dijk en vervolgens aan de noordzijde terug richting Wijdenes. Er werden tussen 1918 en 1950 in Wijdenes en Oosterleek maar een paar huizen gesloopt en bijgebouwd: Voor D 58 en D72 betekende de hernummering na WO II: het oude nummer plus 28 [-> D 86 en D 100].
Sinds de wijziging van 1969 begint de nummering in Oosterleek weer vanaf de dijk maar nu met de toepassing van een even en oneven zijde.
OPM.2. De perceelsaanduiding in de bouwvergunning door het gemeentebestuur in 1915 en in de aanvrage voor een bouwvergunning van 1969 is foutief: in beide gevallen betreft het de vroegere perceelaanduiding Sectie B nummer 485.

OPM. Door het Kadaster werd in 1969 als som van de oppervlaktematen der afzonderlijke percelen opgegeven: 3.35.05 ha ; in 1971: 3.30.65. ha; in 1996 na verkoop van de paardenwei: 2.87.15

Bijlage 2

Overzicht van de belending, huisnummering en/of kadastrale aanduiding van het perceel.

OPM. Viermaal heeft in de twintigste eeuw in Oosterleek een hernummering van huizen plaatsgevonden. De eerst maal rond het einde van WO I: van het systeem zoals beschreven in bijlage 7 naar een doornummering vanuit Wijdenes [eventueel met de aanduiding “O” voor Oosterleek]. De tweede maal een nummerherschikking plus een wijziging in de wijkaanduiding van “O” naar “D”. De derde keer rond het einde van WO II [mogelijk bij de volksteIling van 1947], de vierde keer op 1 december 1969 [bij gelegenheid van de gemeentelijke herindeling van 1970].
De wijk D begon destijds in Wijdenes en liep aan de zuidzijde van Oosterleek tot aan de dijk en vervolgens aan de noordzijde terug richting Wijdenes. Er werden tussen 1918 en 1950 in Wijdenes een beperkt aantal huizen gesloopt en/of bijgebouwd, in Oosterleek geen, wat uit de hernummering na WO II blijkt: voor de Oosterleekse huisnummers D 58 en D72 betekende dit: het oude nummer plus 28 [-> D 86 en D 100].
Sinds de wijziging van 1969 begint de nummering in Oosterleek weer vanaf de dijk maar nu met de toepassing van een even en oneven zijde.
OPM.2. De perceelaanduiding in de bouwvergunning door het gemeentebestuur in 1915 en in de aanvrage voor een bouwvergunning van 1969 is foutief: in beide gevallen betreft het de vroegere perceelaanduiding Sectie B nummer 485.

Bijlage 3
Feiten en vooronderstellingen met betrekking tot Klaas Florisz.
Er zijn een paar feiten op basis waarvan mag worden aangenomen dat Klaas de zoon was van Floris Bierhaelder en Dieuw Dirks. In welk jaar Dieuw weduwe en boedelhoudster werd is niet bekend. In 1728 kocht zij het huis met erf van Jacob Jansz Kool. Klaas Florisz zal toen, gelet op zijn trouwdatum, nog een kind geweest zijn.
Hij trouwde op 19 november 1747 met Geertje Jans “aan de Moolentjens” [van Wijdenes]. In de trouwaantekening staat dat hij uit Oosterleek kwam.
Vermoedelijk zullen rond dat jaar huis, erf en gronden in zijn bezit zijn gekomen.
Op 5 november 1752 werd een zoon Jan gedoopt in de kerk te Oosterleek. Op 19 mei 1754 volgde een dochter Dieu Klaasse, die vóór 18 september 1757 is gestorven omdat er op die dag weer een dochter met de naam Dieu Klaassen gedoopt werd. Ook dit kind overleed, voor het twee jaar oud was. Op 22 april
1759 werd een derde kind met de naam Dieu gedoopt. Vrijwel zeker werden deze kinderen vernoemd naar de moeder van Klaas, Dieuw Dirks.
Op 29 mei 1773 trouwde hij voor de tweede maal, met Dieuw Klaas. Op 23 december 1774 voor de derde keer, nu met Aefjen Dammes. Met haar kreeg hij op 3 maart 1776 een dochter, voor de vierde maal een Dieuw Klaasz.

Klaas Florisz is lid geweest van de Vroedschap van Wijdenes-Oosterleek nadat eerder zijn broer Bastiaen Florisz. dat was geweest.
In 1772 werd hij tot ouderling “verkoren” in de Oosterleekse Gereformeerde [Hervormde] kerk. Hij was dus een eerzame inwoner van Oosterleek.

Over Floris Jansz Bierhaalder en Dieuw Dirks werd geen nadere informatie te gevonden.
Doop-trouw- en begraafboeken van de Oosterleekse kerk uit de eerste helft van de achttiende eeuw zijn verloren geraakt. Het enige bewaard gebleven document waaruit aanwijzingen over hen zouden kunnen worden verkregen, is het Cohier van de verponding van 1731, waarin de getaxeerde waarde van elke Oosterleekse woning werd genoteerd en de naam van de bewoner die verpondingsgeldplichtig was.
Het huis dat Dieuw Dirks in 1728 heeft gekocht heeft ze kennelijk verhuurd, want haar naam komt in het Cohier niet voor. Of ze is hertrouwd, en stond het huis op naam van haar man.

Bijlage 4.a.
Transcriptie van de koopakte van Jacob Cool [afb.7 in De locatie tussen 1725 wn 1823

Wij Cornelis Leeglander, en Dirk Schouten
Schepenen der Stede Wijdenes enOosterleek doen Cond
dat voor ons compareerden Dirk Claesz Heuvel, en Jan
Germents, Regerende Schepen tot Oosterleek als
gequalificeert van de Ed. Mog. Heeren de gecommiteerde
Raden deses Quartiers en bekenden in voorszeide quartier
verkogt, gecedeert en getransporteert en in vollen en vrijen
eijgendom opgedraagen en vrij [van] enige schulden te hebben
aen en ten Behoeve van den Edele Jacob Jansz Cool oud Schepen
tot Oosterleek een huijs met 575 Roed erf daer [het] op
Staet bewesten de Kerk belendt Jan […?] ten oosten en
Cornelis Schoenmaker ten westen van welke Coop cessie
transport en opdragt Zij Comparanten bekenden geheel
en te voldaen en wel betaelt te zijn den laeste […?]
met den eersten belovende over sulx ’t voorseide huijs en
erve te waren vrijen ende vrijen voor alle Actien
Evictien op ende aenspraeck van allen en de eenen
Jegelijken tot den verkoopdagh toe, gelijk men na
Regten schuldigh is onder verbandt van haer Comparanten
Administrerende goederen en effecten, concernerende ’t dorp
en bedrijve van Oosterleek, submitterende dien ten
Bedwangh en executie van alle Regten en Regteren
zonder Bedrogh. des ten oirconde hebben wij Schepenen
desen Besegelt op den XXIX Augusti 1725
Mij Present Secretaris
P. Tulp

Bijlage 4.b.
Transcriptie van de Custingbrief van Dieuw Dirks [afb.8 in De locatie tussen 1725 wn 1823]

Wij Dirk Dirksz Man en Pauwels Cornelisz
Schepenen der Stede Wijdenes en Oosterleek doen
Cond dat voor ons compareerde dieuw dirks weduwe
en Boedelhoudster van floris Bierhaalder, woonagtig
tot Oosterleek, de welke bekende wel en deugdelijk
Schuldigh te wesen, aen ende ten behoeve van Jacob
Jansz Cool, woonagtigh als voren, eene Somme van een
hondert en vijfendertigh gulden, te betalen op den
twee eerstkomende meidaghen, telkens de helft,
Spruytende uijt Sake van coop cessie, transport
en opdragt van een huijs met 575 Roeden erf, Staende
en gelegen in oosterleek bewesten de kerk, belent
Jan Groot ten Oosten, en Cornelis Schoenmaker ten
westen, voor welke Betalinge van gemelde somme
van 135 gulden sij comparante Verbint bij desen
voor eerst tot een Speciaal hijpotheecq ’t voornoemde huijs
en erve, en verders generalijken alle hare tegen-
woordige en toekomende goederen, niets uijtgesondert
Submitterende dien ten bedwangh en executie van
alle Regten en Regteren Sonder Bedrogh, Ende
ten oirconde is desen door ons Schepenen besegelt
op den 19 meij Anno 1728
Mij present Secretaris
P. Tulp

Bijlage 5a
De transcriptie van de hypotheekakte van Klaas Florisz [afb.9 in De locatie tussen 1725 wn 1823]
1775 Wij Jacob Vader En Floris Bierhaelder
Schepenen der Stede Wijdens En OosterLeek Doen
konde En kennelijk dat voor ons gekomen ende
gecompareert is klaas FLorisz wonende tot oos
ter Leek dewelke bekenden wel en deugdelijk
Schuldig te wezen aan Jacob Jansz de Wijs
Een Zomme van 150 caroly guldens, wegens
aangetelde penningen als anders, voor welke
betaeLinge van gemelde Zomme alsmede
de Intresten tegens drie percento guldens
ten hondert Int Jaar, waar van het Eerste
Jaar verschenen zal zijn primo meij 1776
aanstaande en alzoo van Jaar tot Jaar tot
de volkomen En Effectieele betaelinge toe
En verklaarden hij Comparant Wijders
Speciaelijk te hebben verbonden en te ver
binden bij deezen Een huijs met 575 Roed
Erff en grondt gelegen tot OosterLeek, belent
Heertjen poulisz ten oosten Jan Schoenmaker
Cum annexis ten westen en voorts generaelijk
zijn perzoon en goederen (gene van dien
uijtgezondert) als na Regten, ten oirconde
onse Zegelen aan den muenutte aangehange
dezen 27 meij 1775 op een Zegel 24 stuivers
Mij praesent
F. Tulp
Secretaris

In de marge:
Den hypotheek
afgelost Den
3 maart 1783
P. Bruijn
Secretaris

Bijlage 5b
De transcriptie van het gedeelte van de transportakte uit 1783 [afb.10 in De locatie tussen 1725 wn 1823]

Wij Floris Jacobsz Bierhaalder
En Tijs Jacobsz Scheepenen Der steede Wijdenes
En Oosterleek Doen Cond Dat voor ons quam
klaas florisz Dewelke Bekende verkogt Gecedeert
Getransporteert En in vollen vrijen Eijgendom op
En overgedragen te hebben aan Bastiaan Niensz.
Pater Een huijs met 400 Roede, Erf En Grondt daar
agter Staande En Gelegen Bewesten De kerk van
Oosterleek Belendt heertje poulisz ten Oosten
floris Bierhaalder ten westen van welke coop
cessie transport En opdragt hij Klaas florisz
voorszeid Bekende Daar van Geheel En al voldaan
En welbetaalt te zijn met Een zom van 280 Caroly
Guldens Zijnde alzoo Den Eerste penning met…..

Bijlage 6
De transcriptie van het gedeelte van de transportakte uit 1843.[afb.20 in Pieter IV en Pieter V]

verkocht afgestaan en in vollen en vrijen eigendom overgedra
gen onder belofte van vrijwaring van alle Stooring en evictien
legale Conventionele en judiciaire verbanden en van alle
andere beletselen hoe ook genaamd aan en ten behoeve van
den aan ons Notaris bekenden Heer Wessel Bürke Koop
man te […] in het ambt Loeningen Hertogdom Olden
burg thans wonende te Hoorn aan de Nieuwstraat op heden
hier voor ons Notaris en voor getuigen Comparerende en in Koop
verklarende te accepteren
Een Huis en grond vandien met deszelfs Erf en boomgaard
Staande en gelegen te Oosterleek gemeente Wijdenes aan
de Zuidzijde van den weg belend Heertje Haas ten oosten
en Jan Roos ten westen op de kadastrale kaart en leggers
van de gemeente Wijdenes bekend als volgt Oosterleek
Sectie B Numero honderd zeven en vijftig, Huis, acht roe
den tien ellen Numero honderd achtenvijftig, weiland
zeven en twintig roeden twintig ellen Numero honderd
negen en vijftig, bouwland, vijf en twintig roeden tien ellen
Numero honderd zestig weiland, vijf en twintig roeden twin
tig ellen Numero honderd een en zestig riet, vijf roeden twin
tig ellen Numero honderd twee en zestig, idem, negentien
roeden dertig ellen
den verkooper in eigendom aangekomen door koop, blijkens
acte van transport op den derden Mei Achttien honderd
negen en dertig, voor ons Notaris en getuigen te Oosterleek ver
leden deugdelijk geregistreerd en overgeschreven te Hoorn den
achtsten Mei daaraanvolgende deel negen artikel honderd tien
Deze perceelen worden getransporteerd en gaan aan den Koo
per in eigendom met met alle de heerschende en lijdende Ser

in de linkermarge:
de nevenstaande door
haling van drie woor
den en een lettergreep
op de Zestiende Regel,
die van Zeven woorden
en twee lettergreepen
op de Zeventiende regel
en van Zeven woorden
en een Syllabe op de
Achttiende Regel mits
gaders de inplaatststel
ling van Wouter Mo
lenaar Broodbakker
wonende in de Bangert
onder Oosterblokker
goedgekeurd

J D [= Jan Duin]
W M [= Wouter Molenaar]
H K [= Henrikus Koster, getuige]
E W [= Eldert Waker, getuige].

Bijlage 7
De huizen van Oosterleek werden in 1821 genummerd vanaf de dijk in de richting van Wijdenes [zoals in Bijlage 2 al werd vermeld]. Uit mijn onderzoek blijkt dat er geen gebruik gemaakt werd van het systeem van een even en oneven zijde, maar er werd doorgenummerd naargelang er aan een van beide zijden een huis volgde. Alleen de huisnummers waarvan zeker is wie er woonde, zijn in rood op het kaartdetail hieronder aangegeven.
Tussen no 20 en no 22 stond maar één huis. Op grond daarvan mag worden aangenomen dat het huis van perceel 151 [in de blauwe ring] dat eigendom was van de Armenvoogdij der Gemeente, bewoond werd door de in het bevolkingsregister ingeschrevene van huisnummer 21, Jacob Leeuwrik met zijn gezin.
In hoofdstuk 7 wordt de akte genoemd waarin vermeld staat dat Pieter IV in 1849 op nr. 1 woonde en dat deze woning stond op perceel B 244 [rechts op de afbeelding hieronder].

Reconstructie van de huisnummers rond 1825 in Oosterleek op basis van de gecombineerde gegevens uit de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel, die behoort bij de kadastrale Kaart van 1824 van Wijdenes-Oosterleek en de aantekeningen in het bevolkingsregister van 1821 van deze gemeente. Zie voor de blauwe ring de informatie in de tekst hierboven.

In het bevolkingsregister 1821 is de pagina van nummer 6 niet ingevuld, en de nrs 8 en 13 komen er niet in voor. De nummervolgorde rond de kerk kan niet worden bepaald omdat de bewoners daar geen eigenaar waren.
Met een grote mate van waarschijnlijkheid kan worden gesteld dat Dirk Heuvel sr. in de jaren 1820-’30 tegenover Jan Roos [nr.15] woonde op nr.14, omdat Heuvel eigenaar was van de drie gebouwen op perceel 206; en dat Dirk Heuvel jr. die getrouwd was met Aafje Mol in die jaren woonde op de boerderij ten zuidwesten van de kerk [nr.10] omdat hij daar ook een deel van zijn gronden had liggen, te weten: de percelen 176, 177, 178 [en andere daarachter, tot aan de dijk].

Bijlage 8
“Lijste van Den geheele Burgerstaat voor het jaar 1798 Der Steede Wijdenes en Oosterleek”
[Van deze lijst volgen hier [in rood] de namen van degenen die in Oosterleek woonden; alleen de stemgerechtigde mannen, die ouder dan 20 jaar en voldoende vermogend waren, werden in de lijst opgenomen: het waren 23 van de ca. 100 inwoners in 1798.
Minvermogenden werden niet in de lijst opgenomen.
Voor de drie broers Roos wordt verwezen naar de desbetreffende paragrafen. Bij de overige namen werden persoonsgegevens gezocht]

Hendrik Roos
Evert Cornelisz trouwde 25-10-1760 met Trijntje Klaas.
Herke Kool, Herke Jansz. Kool, ged. 24-10-1762, was tot 12-5-1795 getrouwd met Neeltje Everts Nieuweboer; zij overleed op die dag ; Herke is overleden 28-7-1813.
Dirk Kool, Dirk Jansz. Kool, geb. 11-1-1774 te Oosterleek, overleden 23-2-1827 te (gemeente) Wijdenes; beroep: schoolhouder te Oosterleek, zoon van Jan Herksz. Kool en Jantjen Wijbrands; trouwde 1). in 1799 met Jantje Jacobs de Boer; 2). op 6-1-1809 te Oosterleek met: Trijntje Heertjes Leeuwrik, ged. 26-12-1783 te Oosterleek die ± 1850 overleden is te Oosterleek.
Pieter Roos

Naast de in de Lijste van Den geheele Burgerstaat … vermelde drieëntwintig mannen staan drieëntwintig vrouwen. Je hoeft maar aan te nemen dat de gezinnen gemiddeld 2 à 2,5 kind hadden om te komen tot het getal dat in 1795 genoemd werd voor de totale Oosterleekse bevolking. Als dragers van deze gemeenschap kunnen worden aangestipt de families Heuvel, Kool, Haas, Bierhaalder, Roos, De Wijs en Leeuwrik omdat leden van deze families in een aantal opeenvolgende generaties in verschillende hoedanigheden regelmatig voorkomen in Oosterleekse archiefstukken van allerlei aard.

Klaas Beers, Klaas Jansz Beers, trouwde 5-4-1793 met Cornelisje Jacobs de Boer die geboren werd in ± 1767; hij overleed 7-7-1802. Hij was de vader van Pieter Beers [Zie Bijlage 7].
Jacob Warnar was getrouwd met Neeltje Heuvel [nicht van Dirk]. Hun zoon Dirk werd 14-10-1798 gedoopt.
Pieter Kool, Pieter Klaasz. Kool, geboren ± 1751 te Wijdenes, trouwde 14-1-1784 met Dieuwertje Dirks Heuvel; zij werd geboren 20-8-1745.[Was een zus van Dirk Heuvel hieronder.]
Dirk Leurik, Dirk Woutersz. Leurik (Leeuwrik), geb. vóór december 1736 te Oosterleek, overleden 11-12-1808 te Oosterleek, zoon van Wouter Dircksz. Leurik en Aafje Heertjes [Leeuwrik].
Jacob Leurik, Jacob Dirksz. Leeuwrik, geb. 16-4-1775 te Oosterleek, overleden 20-9-1851 te Oosterleek, beroep: arbeider te Wijdenes, zoon van Dirk Woutersz. Leurik (Leeuwrik) en Trijntje Jacobs. Trouwde 1). op 29-4-1798 te Oosterleek met Geertje Jans de Wijs, ged. 28-4-1776 te Oosterleek, overleden 18-4-1811 in kraambed te Oosterleek, beroep: naaister, dochter van Jan Klaasz. de Wijs en Pietertje IJzebrands. [Dirk Leeuwrik, eerste man van Marijtje Bruijn, was hun zoon.] 2). vóór 1815 met Trijntje Doggers uit Enkhuizen.
Dirk Heuvel, Dirk Dirks Heuvel, gedoopt 8-5-1755 te Oosterleek, trouwde op 15-10-1785 met Geertje Jacobs Heuvel. Dirk Heuvel, geboren te Schellinkhout ± 1791 en getrouwd met Aafje Mol was hun zoon.] [Zie ook Bijlage 7.]
Meke Caan, Mekke Jacobsz Caan/Kaan, geboren ± 1730, trouwde 6-1-1759 met Dieuw Dirks Schouten; was aangever van overlijden van Dirk Meksz Caan 1-11-1792.
Jacob Meksz Caan, Jacob Mekkes Kaan, gedoopt 22-9-1771, trouwde 11-6-1797 met Dinge Dirks Heuvel.
Jan Roos
Jacob Haas, Jacob Pietersz Haas, geb. te Wijdenes 3-2-1760, overleden te (Gemeente) Wijdenes 23-7-1825, beroep: landman, zoon van Pieter Meksen Haas en Barber Meijnderts Kint; trouwde 21-12-1781 met Neeltje Heertjes Bierhaalder. Jacob was in 1802 schepen.
Poulis Heersz, Paulus Heertjes Bierhaalder, werd geboren op 15-7-1765 te Oosterleek en trouwde 5-4-1800 Antje Reijers/Raaijers de Boer. Hij overleed 26-10-1807.
Jan de Wijs, Jan Klaasz de Wijs, was getrouwd met Pietertje Ysbrandsz. [Hun dochter Geertje trouwde met Jacob Leeuwrik; hun dochter Antje met Hendrik Roos.]
Bastiaan Niensz, Bastiaan Niensz Pater, trouwde 21-12-1781 met Trijntje Gerrits Bruijn. Was van 1783 tot 1823 eigenaar van de locatie O21.
Floris Bierhaalder, Floris Jacobsz Bierhaalder, trouwde op 17-2-1783 met Lijsabet Cornelis [ook vermeld als: Lijsbet Krelisse Oens/Lijsbet Cornelisd. Hoen]; hij overleed 4-6-1798 te Oosterleek .
Jan Bruijn, Jan Cornelisz Bruijn, geboren rond 1752 te Oosterleek, trouwde 8-2-1777 met Geertje Jacobsz Dekker te Wijdenes; overleden op 15-6-1819 te Oosterleek.
Tijs Jacobsz, geboren in juli 1733 te Oosterleek, overleden 3-3-1816 te Oosterleek; beroep: dagloner; zoon van Jacob Meksz. en Aafje Kaan [?]. In ondertrouw op 17-1-1761 te Oosterleek met Maartje Wouters Leeuwrik, die 5-11-1761 te Oosterleek overleed. Tijs was in 1802 schepen.
Wouter Tijsz. [Leeuwrik], ged. 1-11-1761 te Oosterleek, overleden 9 -7-1819 te Oosterleek; zoon van Tijs Jacobsz. Trouwde 5-1-1787 met Maartje Pietersz [Haas].

Bijlage 9

De infrastructuur van de boomgaard in de jaren ’50-’66 van de vorige eeuw, op basis van de tekening door Wouter jr.
De sloten zijn – met uitzondering van de dwarssloten – op het detail van Google Earth herkenbaar aan het verdorde riet. Met de gele rechthoekjes worden de bruggetjes uit de Roosperiode aangegeven.
– In 2017 werden twee loopbruggetjes aangebracht. Ze zijn in de plattegrond met een rood blokje in een geel kadertje aangeduid.

Plattegrond van de boomgaard Oosterleek 21 [situatie 4-5-2006, Google Earth] met daarop de informatie door Wouter jr. over de infrastructuur in de jaren 1950-1966.
Zie voor de sloot die wordt voorgesteld door de gele lijn de afb.80, 81 en 83 en de tekst “De scheisloot aan de noordwestzijde van de boomgaard” in hoofdstuk 18.

Bijlage 10

De opmetingstekeningen van woning en schuur Oosterleek 21, als resultaat van het afstudeerproject aan de Gerrit Rietveld Akademie te Amsterdam in 1969, bladformaat 122×87 cm. [Rijksdienst Kunsthistorische Documentatie te Den Haag, toegang 0700 inv.nr.13.]

Bijlage 11

Over de percelen die eigenaren wisten te verwerven en wat er daarna mee gebeurde, is de informatie in de kolommen 15 t/m 19 interessant. In kolom 15 staat vermeld in welk dienstjaar een bepaalde kadastraal belangrijke wijziging werd ingeschreven; de inschrijving gebeurde meestal in het dienstjaar volgend op het jaar waarin de wijziging had plaatsgevonden. In kolom 16 werd aangegeven van wie het perceel afkomstig was; in kolom 17 op welke regel op het blad van de vorige eigenaar het bewuste perceel vermeld stond. In kolom 18 werd het artikel genoteerd van de nieuwe eigenaar van het perceel. [De eigenaren stonden in de Legger van Eigenaren ingeschreven onder een bepaald nummer, dat het “artikel” werd genoemd. Dat nummer stond rechtsbovenaan op het blad.]

Het artikel uit de Legger van Eigenaren van Wijdenes-Oosterleek van Wouter Molenaar [art.213]
Artikel 650 uit de Legger van Eigenaren van Wijdenes-Oosterleek van Pieter Pz. Roos.
Artikel 723 [op een later tijdstip] uit de Legger van Eigenaren van Wijdenes-Oosterleek van Pieter Pz. Roos [volgend blad] .
In 1962 kocht Willem huis en gronden, exclusief B 380, van zijn ouders, die hij in 1966 verkocht aan J.A. Meijer.